Radzimy - pomagamy
Niedozwolne klauzule umowne
Polski ustawodawca przewiduje możliwość swobodnego kreowania umów, byleby nie były one sprzeczne z przepisami czy zasadami współżycia społecznego.
Najważniejszym ograniczeniem swobody umów są właśnie tzw. klauzule niedozwolone, zwane inaczej abuzywnymi. W skrócie można określić je jako postanowienia kształtujące prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz naruszające rażąco jego interesy. Kolejnym istotnym warunkiem jest brak indywidualnego uzgodnienia zapisów umowy z konsumentem, czyli osobą która dokonuje czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Tak więc za konsumenta uważana jest większość osób zawierających umowy na tzw. użytek własny. W wielu dziedzinach życia konsument pozbawiony jest możliwości indywidualnego negocjowania umowy, skazując się na zaakceptowanie bądź nie już istniejącej i zaproponowanej przez drugą stronę. Przykładem mogą być podpisywane umowy z dostawcami energii elektrycznej lub sieciami komórkowymi.
Głównym zamierzeniem w ujawnianiu niedozwolonych klauzul jest eliminowanie niekorzystnych zapisów umownych, które narzucają nam profesjonalni przedsiębiorcy. Dlatego Kodeks cywilny stwierdza, co zostało już wcześniej napisane, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione z nim indywidualnie nie wiążą go, jeśli kształtują jego prawa lub obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Co ważne, nie dotyczy to zapisów w umowie określających główne świadczenia stron, w tym przede wszystkim odnoszących się do ceny, tudzież wynagrodzenia.
Jeżeli zawierana przez nas umowa wzbudzi nasze wątpliwości, wówczas powinniśmy to wyraźnie zasugerować przedsiębiorcy. Nieuwzględnienie naszych postulatów nie musi powodować pogorszenia naszej sytuacji. Zawsze pozostaje nam droga sądowa do uznania za bezskuteczne względem nas postanowienia umowne. Kontrolę sądową sprawuje Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w ramach Sąd Okręgowego w Warszawie. Oprócz oczywiście osoby zainteresowanej konkretnym rozstrzygnięciem powództwo może wnieść właściwa organizacja konsumencka, właściwy rzecznik konsumentów, a nawet Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Prawomocny wyrok zostaje opublikowany w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także zostaje przesłany Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wpisuje go do właściwego rejestru publikowanego na stronach Urzędu.
Powracając do regulacji Kodeksu cywilnego, to w sytuacji jeśli zawrzemy umowę, która w swej treści posiada niedozwolone postanowienia, to postanowienia takie nie są wiążące. Aby móc odróżnić postanowienia noszące znamiona niedozwolonych od tych „właściwych”, wskazać należy kryteria je cechujące.
Niedozwolonymi są między innymi te postanowienia, które: wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie; wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania; wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony; przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy; zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta; uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju.
Katalog niedozwolonych postanowień umownych jest katalogiem otwartym, który nieustannie powiększa się o kolejne przykłady. Świadczy to o zwiększającej się świadomości obywateli co do swoich praw i obowiązków.
Patryk Żmija, prawnik
Alert
Jesteś świadkiem ważnego wydarzenia?
Urzędnicza bezmyślność dobrowadza Cię do szału?
Wiesz o czymś, co może zainteresować media?
Napisz do "Wiadomości Zagłębia": redakcja@wiadomoscizaglebia.pl
Adres redakcji: "Wiadomości Zagłębia" 41-200 Sosnowiec e-mail: redakcja@wiadomoscizaglebia.pl
|